Kötü Alışkanlıklarımızı Bi̇ldi̇ği̇mi̇z Halde, Neden Yapıyoruz?

Hepimiz kötü bir alışkanlığın ne olduğunu biliyoruz. Sigara içmek, sağlıksız yemekler, aşırı alkol tüketimi ve hareketsiz bir yaşam tarzı, genel refahımızı arttırmak için kaçınmamız gereken davranışlar olarak bize gösterilmiş şeylerden sadece birkaçıdır.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinde (CDC) bilim adamları tarafından yapılan bir araştırma, 2000 yılında, zayıf diyet, egzersiz eksikliği, sigara ve alkol almak gibi önlenebilir davranışların, ölümle sonuçlandığını gözlemlendi.

• Tütün: 435.000 (toplam ABD ölümlerinin% 18,1’i)
• Hareketsizlik ve kötü beslenme: 400.000 (% 16.6)
• Alkol tüketimi: 85.000 (% 3.5)

Kötü alışkanlıkların sağlığımıza bu kadar zararlı olduğunu bildiğimiz halde, neden hala bunları yapmaya devam ediyoruz?

Neden kötü alışkanlıklara direnemiyoruz?

Hepimiz bizim için iyi olmadığını bildiğimiz davranışlara düşkünüz ve bu alışkanlıklara devam etmemizin birkaç nedeni var.

Kötü alışkanlıklar size ihtiyacınız olan rahatlığı verir

Birincisi, rahat hissetmek ve bu duruma ulaşmak için ne gerekiyorsa yapmak.

Bunun ne olduğunun farkında olmasanız ve en yaygın gizli amaç rahatlık olsa bile, yaptığınız her eylemin arkasında bir amaç vardır. Beynimiz ödül temelli olacak şekilde kodlanmıştır ve ‘ödülümüz’ dopamin salınımını veya ‘iyi hissetme’ hormonunu tetikleyen rahatlık hissidir. Bu daha fazlasını istememize neden oluyor ve bu yüzden bu iyi hissi kötü alışkanlıkla ilişkilendiriyoruz.

Bu, neden kötü alışkanlıklara düşkün olduğumuzu ve durmayı zor bulduğumuzu açıklıyor; rahat hissediyor ve aslında ‘güvenli bölgemizde’ var oluyoruz. Başka bir deyişle, sizin için kötü olduğunu bilmesine rağmen ödüle karşı koyamıyoruz.

İş molalarınızda sigara içmek, beyninizin bu alışkanlığı işten kurtulmak ve rahatlamakla ilişkilendirmesine neden olur. Alkol almak, zor bir haftadan sonra kendinizi bırakmak ve iyi vakit geçirmekle ilişkilidir. Egzersiz yapmak, kanepede oturmak ve en sevdiğiniz TV programını izlemek ‘daha kolay’ düşüncesiyle beyinde geçersiz kılınır. Böylece alışkanlığın ödülle ne kadar kolay bağlandığını görebilirsiniz.

Herkes kötü alışkanlığı yapıyor

Toplum bir bütün olarak kabul edilebilir bulursa, kötü davranışlarımızı rasyonalize etme eğilimindeyiz. Çok sayıda insan aynı şeyi yapıyorsa, o zaman bizim de yapmamız iyi olur düşüncesindeyiz.

Sosyal olarak kabul edilebilir kötü alışkanlıklar bulmak zor değil. Abur cubur yemek, alkol almak ve sigara içmek birçok insanın yaptığı şeylerdir.

Bu, “ bir taneden birşey olmaz ” veya “gelecek hafta daha iyisini yapacağım, bugün stresli bir gün geçirdim ” gibi sağlıksız alışkanlıklar söz konusu olduğunda içe doğru bir rasyonalizasyona neden olur. Bu ani gerekçeler, muhtemelen uzun vadede iyi karar vermediğimizi bilmekten suçluluk duymamızın bir sonucudur.

“ Büyükbabam her gün sigara içti ve 90 yaşına kadar yaşadı ” gibi kötü alışkanlık kararlarımızı doğrulayan örneklere de bakıyoruz. Zihinlerimiz iyi ya da kötü kararlarımızı destekleyen kanıtlar bulmayı sever.

Devam eden kötü alışkanlıkların sonuçları

Çoğu insan bu tür alışkanlıkların sonuçlarını bilir. Sigara paketlerine kanser bulaşmasına ilişkin uyarılar eklenmiştir. Hükümetler sağlıklı beslenme kampanyaları, reklamlar ve TV programları aracılığıyla daha aktif olma ihtiyacı duymaktadır. Peki sürekli edinilmiş kötü alışkanlıkların gerçekte uzun vadeli sonuçları nelerdir?

• Kanserler, hastalıklar ve hücre hasarı
• Mutsuzluk ve depresyon
• Acı veya uyuşukluğa yol açan olumsuz fiziksel refah
• Daha ileriki yaşlarda artan fiziksel problemler

Bunların çoğu görünmeyen ve kademeli olabilir, yani onları fark etmiyoruz ve şu anda kararlarımızı kolayca reddediyoruz. Ancak bugün verdiğimiz kararlara dikkat etmek, gelecekteki benliklere yatırım yaparken refahımızı zirvede ve sabit tutabilir.

Kötü alışkanlıklar nasıl durdurulur?

Günlük yaşamımızda bu kadar kökleşmiş alışkanlıkları durdurmak zor. Stres bazen kötü bir alışkanlığın ana tetikleyicisi olduğu için, çözüm zihnimizi yeniden programlamaktan geçiyor. Çözümler:

1. Öncelikle, bu alışkanlıkların ne olduğuna ve ne sıklıkta yaptığımıza dikkat edin. Alışkanlığı tam olarak tetikleyen nedir? Bunu yapmak bilinçsiz bir karar mı? Bu alışkanlığı neden edindiğinizi sorgulayın.
2. İkinci olarak, kendinize bu kötü alışkanlığı ortadan kaldırmak istediğinize dair söz verin. Şimdi onu neyin tetiklediğini anlıyorsunuz, onun yerine koymak için olumlu bir şeyler bulabilir misiniz? Örneğin çikolatayı zor bir günün ardından istersiniz. Daha sağlıklı bir ödül atıştırması bulabilir misiniz? Veya çikolatanızın miktarını azaltabilir misiniz? Eğer stres tetikleyicinizse, koşmaya çalışın ve beynin dopamin salması için başka bir neden verin.
3. Üçüncüsü, tutarlı olun. Yeni alışkanlıklar oluşturmanın anahtarı tutarlılıktır. Evet, bir süre zor ama beyniniz kısa süre sonra yeni şeyler yapmanın yollarına uyum sağlıyor. Ödülü, yeni olumlu alışkanlıklarınıza bağlı kalarak kutlamanın bir yolunu bulun.

Her şey kendinizi yeni, olumlu bir düşünme biçimine koşullandırmakla ilgilidir.

Daha mutlu, daha olumlu bir yaşam sürmek, oluşturmayı seçtiğimiz alışkanlıklarla başlar. 

Alışkanlıklarınızın hangi yöne doğru gittiğine dikkat edin ve zihniyetinizi, sağlığınıza yaptığınız yatırımlardan birine dönüştürmeye başlayın. Bu sadece gelecekteki benliğiniz için değil, aynı zamanda, olumlu ve sağlıklı bir şekilde yaşamaktır.